Jam Richard Stallman-i.

25 vjetÃ« mÃ« parÃ« [mÃ« 1983] themelova lÃ«vizjen pÃ«r Software tÃ« LirÃ«.
Software i LirÃ« Ã«shtÃ« software-i qÃ« respekton lirinÃ« e pÃ«rdoruesve
dhe solidaritetin shoqÃ«ror nÃ« bashkÃ«sinÃ« e tyre. Programe jo tÃ« lira
janÃ« software pronÃ«sorÃ«. Kjo do tÃ« thotÃ« qÃ« u heqin lirinÃ« pÃ«rdoruesve,
i mbajnÃ« ata tÃ« pÃ«rÃ§arÃ« dhe pa mbÃ«shtetje. 

TÃ« pÃ«rÃ§arÃ« sepse u ndalohet tÃ« ndajnÃ« me tÃ« tjerÃ«t programin dhe pa
mbÃ«shtetje ngaqÃ« pÃ«rdoruesi nuk e kanÃ« kodin burim tÃ« programit. QÃ«
do tÃ« thotÃ«, nuk mund ta ndryshojnÃ« dot, madje as mund tÃ« shohin se
Ã§farÃ« bÃ«n vÃ«rtet programi, dhe mund tÃ« bÃ«jÃ« gjÃ«ra shumÃ« tÃ« liga.

Software-i i LirÃ« nÃ«nkupton qÃ« pÃ«rdoruesi ka 4 liri thelbÃ«sore: 

Liria 0 Ã«shtÃ« liria pÃ«r ta xhiruar programin pÃ«r Ã§farÃ«do qÃ«llimi.

Liria 1 Ã«shtÃ« liria pÃ«r studimin e kodit burim tÃ« programit dhe
ndryshimit tÃ« tij pÃ«r ta bÃ«rÃ« tÃ« bÃ«jÃ« Ã§ka doni ju.

Liria 2 Ã«shtÃ« lira pÃ«r tÃ« ndihmuar fqinjin tuaj; domethÃ«nÃ«, liria pÃ«r
tÃ« bÃ«rÃ« dhe shpÃ«rndarÃ« kopje tÃ« pÃ«rpikta tÃ« programit kurdo qÃ« doni.

Dhe liria 3 Ã«shtÃ« liria pÃ«r tÃ« kontribuar te bashkÃ«sia juaj; qÃ«
do tÃ« thotÃ«, liria pÃ«r tÃ« bÃ«rÃ« dhe shpÃ«rndarÃ« kopje tÃ« versioneve tuaja
tÃ« modifikuara tÃ« programit.

Me kÃ«to katÃ«r liri njÃ« program Ã«shtÃ« Software i LirÃ«, ngaqÃ« sistemi
shoqÃ«ror i pÃ«rdorimit dhe shpÃ«rndarjes sÃ« tij Ã«shtÃ« njÃ« sistem etik
qÃ« respekton lirinÃ« e gjithkujt dhe lirinÃ« e bashkÃ«sisÃ« sÃ« pÃ«rdoruesve.

Software-i duhet tÃ« jetÃ« i LirÃ« sepse lirinÃ« e meritojmÃ« tÃ« gjithÃ«,
tÃ« tÃ«rÃ« e meritojmÃ« tÃ« na lejohet tÃ« marrim pjesÃ« nÃ« njÃ« bashkÃ«si tÃ« lirÃ«. 

Prandaj, nÃ« shkolla do tÃ« duhej tÃ« mÃ«sohej vetÃ«m Software i LirÃ«.
Ka katÃ«r arsye pse duhet bÃ«rÃ« kÃ«shtu.

Arsyeja mÃ« e cekÃ«t Ã«shtÃ« pÃ«r tÃ« kursyer para. Shkollat nuk kanÃ« para
tÃ« mjaftueshme, ndaj nuk do tÃ« duhej t'i shpÃ«rdoronin paratÃ« e tyre
duke paguar pÃ«r licencÃ« pÃ«rdorimi software-esh pronÃ«sorÃ«. Kjo Ã«shtÃ« njÃ«
arsye e qartÃ«, por disa kompani software-i pronÃ«sor zakonisht e asgjÃ«sojnÃ«
kÃ«tÃ« arsye tÃ« cekÃ«t duke dhuruar kopje tÃ« programeve tÃ« tyre pronÃ«sore
pÃ«r shkolla, pa pagesÃ« ose me Ã§mime tÃ« ulÃ«ta.

Arsyeja pse e bÃ«jnÃ« kÃ«tÃ« Ã«shtÃ« qÃ« nxÃ«nÃ«sit tÃ« krijojnÃ« varÃ«si. Ã‹shtÃ« plan
dashakeq. Ã‹shtÃ« plan pÃ«r t'i pÃ«rdorur shkollat si mjete pÃ«r tÃ« imponuar
njÃ« varÃ«si tÃ« pÃ«rhershme te nxÃ«nÃ«sit.

NÃ«se nÃ« njÃ« shkollÃ« mÃ«sohet si tÃ« pÃ«rdoret njÃ« program pronÃ«sor, nxÃ«nÃ«si
do tÃ« jetÃ« i varur nga ai program, dhe pasi diplomohet do t'i duhet
tÃ« paguajÃ« qÃ« tÃ« pÃ«rdorÃ« atÃ« program. Ka gjasa qÃ« do tÃ« punojÃ« pÃ«r njÃ«
kompani qÃ« nuk merr kopje falas tÃ« programit.

Prandaj, zhvilluesit e programeve pronÃ«sore pÃ«rdorin shkollat qÃ«
tÃ« imponojnÃ« varÃ«sinÃ« e pÃ«rhershme tÃ« krejt shoqÃ«risÃ«. Shkollat duhet
tÃ« refuzojnÃ« tÃ« marrin pjesÃ« nÃ« njÃ« plan tÃ« tillÃ« dashakeq ngaqÃ« shkollat
kanÃ« njÃ« mision shoqÃ«ror, arsimimin e brezit tÃ« ardhshÃ«m pÃ«r tÃ« qenÃ«
qytetarÃ« tÃ« mirÃ« tÃ« njÃ« shoqÃ«rie tÃ« aftÃ«, tÃ« fortÃ«, tÃ« pavarur, bashkÃ«punuese
dhe tÃ« lirÃ«. Kjo mund tÃ« arrihet vetÃ«m duke u mÃ«suar Software-in e LirÃ«.
Shkollat duhet tÃ« eliminojnÃ«, tÃ« fshijnÃ« software-et pronÃ«sore dhe
tÃ« instalojnÃ« Software tÃ« LirÃ«. 

Por ka njÃ« arsye mÃ« tÃ« thellÃ«: formimi i programuesve tÃ« zotÃ«, sepse qÃ«
tÃ« mund tÃ« mÃ«sohen aftÃ«si tÃ« mira programimi nxÃ«nÃ«sit kanÃ« nevojÃ« tÃ« lexojnÃ«
shumÃ« kod dhe tÃ« shkruajnÃ« shumÃ« kod. QÃ« tÃ« mÃ«sojnÃ« tÃ« shkruajnÃ« kod tÃ« zot
pÃ«r programe tÃ« mÃ«dha nxÃ«nÃ«sit kanÃ« nevojÃ« tÃ« shkruajnÃ« ndryshime tÃ« vogla
nÃ« kodin e programeve tÃ« mÃ«dha. Krejt kjo Ã«shtÃ« e mundshme vetÃ«m me
Software-in e LirÃ«. VetÃ«m Software-i i LirÃ« lejon edukim me teknologjinÃ«
e informacionit.

Por ka njÃ« arsye edhe mÃ« tÃ« thellÃ«: edukimi me qytetari tÃ« mirÃ«, pasi shkollat
kanÃ« mision tÃ« japin mÃ«sim jo vetÃ«m fakte dhe aftÃ«si teknike, por mbi gjithÃ§ka
frymÃ«n e vullnetit tÃ« mirÃ«, zakonin e tÃ« ndihmuarit tÃ« tÃ« tjerÃ«ve. Prandaj,
Ã§do klasÃ« do tÃ« duhej tÃ« kishte kÃ«tÃ« rregull: "nxÃ«nÃ«s, po prutÃ« njÃ« program
nÃ« klasÃ«, s'mund ta mbani pÃ«r vete, duhet ta ndani me krejt klasÃ«n."

Shkolla duhet tÃ« praktikojÃ« atÃ« Ã§ka predikon, do tÃ« duhej tÃ« paraqiste
nÃ« klasa vetÃ«m Software tÃ« lirÃ«.

Krejt shkollat do tÃ« duhej tÃ« kalonin nÃ« Software-in e LirÃ« dhe tÃ« japin mÃ«sim
vetÃ«m Software tÃ« LirÃ«, sepse Ã§do shkollÃ« do tÃ« duhej tÃ« merrte pjesÃ« nÃ« shpÃ«nien
e shoqÃ«risÃ« drejt lirisÃ« dhe solidaritetit shoqÃ«ror.

Faleminderit.